Je nooit meer schuldig willen voelen over wat je eet?

Voeding & yogahoudingen: de impact van schuld, schaamte en trots – hoe compassie, respect en liefde kunnen helpen

Als je al een tijdje yoga beoefent is de kans groot dat yoga ook je voedingspatroon heeft beïnvloed. Misschien omdat het uitvoeren van de yogahoudingen dan makkelijk gaat. Of omdat je nu vanzelf minder cravings hebt en/of vanzelf meer trek hebt in gezondere voeding. Of omdat je bewuster wordt van andere mogelijkheden wat betreft voeding. Vaak zorgt dit dat je op een natuurlijke manier geleidelijk behulpzame veranderingen doorvoert. Allemaal met het effect dat jij steeds beter in je vel gaat zitten.

Maar soms… kan er ook een aspect insluipen wat je wat minder goed helpt. Net zoals bij andere aspecten in ons leven, worden we ook met betrekking tot voeding beïnvloed door anderen. Niet dat op zichzelf slecht is. We hebben elkaar zelfs nodig in het leven. En doordat we kunnen leren van elkaar, verkorten we ons leerproces enorm. Maar op het moment dat we elkaar ideaalplaatjes voorhouden, kan het ook nadelige effecten hebben op onze mentale situatie.

Bijvoorbeeld als je je schuldig voelt als je (niet) eet wat je DENKT dat je zou moeten eten. Of om trots te zijn als je je zelfopgelegde strikte dieet tijdelijk kunt volgen. Persoonlijk denk ik dat deze benadering iemand zelfs kwetsbaar zou kunnen maken voor eetstoornissen of ongezonde voedingspatronen. Maar zelfs zonder dat, is het je niet genoeg voelen als je niet aan x, y & z voldoet niet behulpzaam om je beter te gaan voelen.

Op het moment dat we een ideaalplaatje voorhouden, komen we al snel in een staat waarbij we ons schamen of schuldgevoelens hebben als we hier niet aan voldoen. Of waar we onszelf trots voelen (en ons beter voelen dan anderen) als dit (tijdelijk) wel lukt. Oftewel wanneer we onszelf en anderen op een voetstuk zetten of naar beneden halen. Dit gevoel kan enorm duidelijk aanwezig zijn in je hoofd, maar heeft vaak de neiging heel stiekem naar binnen te sluipen, dat het moeilijk is om bewust te zijn waar dit gevoel nou precies vandaan komt.

Streven naar een voedingspatroon waar je trots op zou zijn is namelijk een andere benadering dan te kiezen voor voeding waardoor jij je energiek en emotioneel stabiel voelt. Dus gebaseerd op het effect ervan op jouw fysieke en emotionele lichaam. Vanuit zorgen voor je zelf en vanuit zelfcompassie in plaats vanuit een oordeel.

In mijn eigen ‘zelfonderzoek’ viel het me op dat we soms helemaal niet bewust zijn of we vanuit schuld, schaamte of trots handelen. Op het moment dat mij gevraagd werd of schuld, schaamte en/of trots een rol spelen in m’n leven, dacht ik namelijk dat dit niet echt het geval was. In ieder geval niet bewust. Dat de uitdaging die mij meer bezig hield angst versus liefde was: de angst om niet genoeg te zijn, niet genoeg te doen, dingen verkeerd te doen en ga zo maar door.

Maar de vraag plantte een zaadje om me bewuster te worden van waar het wellicht ongemerkt wel een rol speelde. Met de tijd, begon het me op te vallen dat het zich ook achter angst kan verschuilen. Namelijk dat als je vanuit liefde wil kiezen voor voeding die het beste werkt voor jou, je je ook schuldig kan voelen over wat daarvoor nodig is. Bijvoorbeeld als je samen met anderen eet en daardoor verschillende dingen eet. Ik vond het soms best moeilijk om dat aan te geven. Want of iemand zou aanpassingen moeten maken voor mij, of het zou oké moeten zijn dat ik zelf iets meenam. Achter mijn angst dat mijn keuzes wellicht vreemd zouden worden gevonden, zat een schuldgevoel en schaamte waarom ik nou weer anders moest zijn. Of bang voor reacties zoals ‘zouden ze vinden dat ik doorsla?’.

Het antwoord? Zelf ging ik hiervoor terug naar de keuze ‘angst of liefde’. Hoe zou ik me voelen en handelen als ik vanuit liefde zou kiezen? Liefde voor zowel wat ikzelf als anderen denken nodig te hebben. Vanuit compassie en zelfcompassie. Hierbij is er dus zowel respect voor je eigen keuzes als die van een ander. Voor mij voelt dit dan ook heel anders dan keuzes vanuit een gevoel van trots. Juist omdat het iedereen in zijn of haar waarde laat. Waarbij de keuze komt vanuit een warm gevoel in je hart en je niet van die kritische stemmetjes in je hoofd hoort.

Eigenlijk (of natuurlijk) werkt het ook zo in yogahoudingen. Beoefen je de yogahoudingen vanuit wat de meeste therapeutische waarde geeft of ben je gericht op een ideaalplaatje? Heb je misschien soms de neiging om dieper te gaan in een yogahouding zonder de techniek om het te ondersteunen (zelfs wanneer je je hiervan bewust van bent)? Of voel je je onzeker als je wel zou kiezen voor de variant van de houding die aansluit bij wat op dat moment de meeste therapeutische waarde heeft? Of heb je af en toe de neiging om een houding helemaal te vermijden omdat je denkt dat het een ‘alles of niets’ keuze is in plaats van te onderzoeken wat jouw beginpunt is en vanuit daar te werken?

• Wat zijn de momenten waarin je een oordeel over jouw yogahoudingen en/of je lichaam zou kunnen loslaten en meer zou kunnen werken vanuit zelfcompassie, respect en liefde?

Een andere veel voorkomende variant is wanneer iemand denkt dat hij/zij te stijf (inflexibel), zwak of oud is voor yoga. Terwijl dit nooit het geval is! Natuurlijk kan de ene yogastijl op het moment beter aansluiten bij jouw omstandigheden dan een andere, maar yoga is bedoeld om therapeutisch en inclusief te zijn. Behalve dat we zelf op zoek kunnen gaan naar een stijl welke bij ons past, kunnen we elkaar ook helpen door anderen welkom te laten voelen om yoga te komen beoefenen.

Bij zowel de toepassing op voeding als yogahoudingen kan je onderscheid maken tussen het richten op de uitkomst en het proces. De ‘uitkomst’ trekt heel snel schuld/schaamte/trots aan. Terwijl je richten op het proces heel goed samen gaat met compassie, respect en liefde. En ook met tevredenheid, aandacht, vreugde, zelfdiscipline en geduld. Voelt dat niet veel fijner aan?

Voor een procesgerichte benadering is mijn suggestie om (steeds opnieuw) uit te zoeken wat voor je lichaam werkt. Juist omdat je lichaam continue in verandering is: je lichaam maakt immers onderdeel uit van de natuur.

Ja, hierin kan het waardevol zijn om tips van anderen mee te nemen, aangezien deze je zoektocht kunnen verkorten. Maar uiteindelijk weet je alleen of iets ook echt een verbetering is voor jou, als je gaat intunen op de effecten ervan op jouw lichaam, emoties en gedachtes. Het is een proces waarbij je jouw aandacht naar binnen brengt.

Hoe vaker je jouw aandacht hierop richt, hoe meer patronen je zal gaan herkennen in jouw observaties. Op den duur wordt het dan ook makkelijker niet alleen de directe effecten als pijn of plezier te onderkennen, maar ga je ook beter voelen wat de effecten gedurende de rest van de dag en zelfs daarna zijn. Zoals wat er gebeurd met je mobiliteit, energie, helderheid in je hoofd en je emoties. Zowel door wat je eet en door hoe je yogahoudingen beoefent. En zodra je begint te voelen wat het effect ervan is op jou, wordt het steeds makkelijker te kiezen voor dingen die beter voor je werken. Omdat dit dan voelt als een makkelijkere optie in plaats vanuit schuld, schaamte of trots.

Schaamte, schuld en trots zijn echter geen gevoelens die alleen de kop op kunnen steken bij voeding en yogahoudingen; je kan het op oneindig veel onderwerpen toepassen. Zoals hoe je tegen je werk(status) aankijkt, inkomen, hoe verschillende lichamen eruit zien, fertiliteit of milieu issues. De dynamiek van schuld, schaamte en trots die hierbij ontstaat lost de problemen niet op… maar maakt het leven van veel mensen wel een stuk lastiger. De foto boven deze blog post is trouwens een oude foto. Maar ik had deze nog niet eerder gebruikt omdat ik een oordeel had over hoe mijn lichaam er hierop uitziet. Juist om deze reden vond ik het nu de perfecte foto om bij deze blog te gebruiken. Ook om mijn eigen lichaam nog meer te accepteren, inclusief het verhaal wat het vertelt.

Voor meer mogelijke onderwerpen, kijk eensaan welke dingen jij je ergert of waar je mee strubbelt gedurende de dag. Kan je het wellicht een andere plek geven als je hiermee  met het thema van deze blog aan de gang gaat? Als dat lastig is, kan je altijd eerst terugkeren naar je yogahoudingen. Zowel naar de fysieke oefening als je gedachte erover. Hoe meer je er daarmee oefent, hoe makkelijker het wordt om het ook op de andere onderdelen in je leven toe te passen. Er zit een goed werkend systeem achter yoga. ;-)

YogaHabits tips:

• Kies voor een procesgerichte bandering i.p.v. je te richten op een ideaalplaatje
• Hoe zou je kiezen als je dit doet vanuit compassie, liefde en respect voor jezelf en anderen?
• Reflectie / dagboek oefening: kan jij opschrijven hoe schaamte, schuld en trots een rol spelen in jouw leven? Wat is hierbij de onderliggende angst? Als je jouw beste vriend(in) zou adviseren te kiezen vanuit liefde, wat zou je dan precies tegen hem/haar zeggen? Is er nog een ander onderwerp in je leven waar deze vragen je mee zouden kunnen helpen?

Enjoy your YogaHabits^© today with love and light!

Namasté,

Aimée Kuntz

Niets meer missen van onze yoga blog?